Dit stond vandaag in het UN :
Boemerangs, speren en boombastschilderingen
De tentoonstelling Australië, het land en de mensen toont de de rijke cultuur van de oorspronkelijke bewoners van Australië. Evelien Baks sprak met Aborigines-kenner Philip Jones.
Eindelijk is er belangstelling en waardering voor de Aborigines, de eerste bewoners van Australie.
Aborigines blijken goede voetballers te zijn,’’ zegt Philips Jones. ,,In Australië worden ze nu aanbeden.’’ De curator van het Australian Museum uit Adelaide is een groot kenner van de Aborigines-gemeenschap in zijn land.
Hij is enkele weken in ons land om de tentoonstelling in het Rijksmuseum voor Volkenkunde te helpen opbouwen, en kent de conflicten en de problemen in de grote steden. Zijn boodschap: ,,Het gaat veranderen. Eindelijk is er nu ook belangstelling en waardering voor de oude geschiedenis van de eerste bewoners van het continent.’’
De tentoonstelling ’Australië, het land en de mensen’, die vanmiddag wordt geopend door staatssecretaris Medy van der Laan, draait vooral om de oorspronkelijke bewoners. Philip Jones heeft historisch materiaal meegenomen als aanvulling op de collectie van het Leidse museum. Ook is voor deze expositie een beroep gedaan op het Aboriginal Art Museum in Utrecht en het Nijmeegs Volkenkundig Museum. ,,Misschien dat er een handjevol Aborigines in Nederland woont, maar jullie hebben best veel om te laten zien,’’ meent Jones.
Aborigines zetten al tijdens de laatste ijstijd – zo’n 50.000 jaar geleden – vanuit Azië koers naar Australië. Op gammele vlotten maakten ze vanaf Indonesië de oversteek. In dat immense land ontstond een mozaïek van ruim 250 groepen, die 250 verschillende talen spraken. Iedere kreek kreeg een naam, iedere vierkante centimeter een betekenis.
Tot de Europeanen het land ontdekten. Volgend jaar is dat precies 400 jaar geleden. Het VOC-schip De Duyfken bereikte toen de noordkust van Australië. In de eeuwen daarop werd het land van de Aborigines, waarmee ze via hun voorouders zo sterk verbonden waren, geëxploiteerd door vreemdelingen. ,,Hun land raakten ze kwijt aan de Europeanen. Ze werden verdrongen naar randgebieden. Er is veel geweld geweest in hun historie, evenals vele conflicten,’’ zegt Philip Jones. ,,Je moet het zien als een koloniale situatie met alles wat daarbij hoort.’’
Europese Australiërs gaan volgens de curator van het Adelaide Museum nu pas inzien wat zich allemaal heeft afgespeeld in de afgelopen eeuwen. ,,Ze gaan de geschiedenis door de ogen van de Aborigines zien,’’ zegt hij. ,,Dat is belangrijk voor de toekomst.’’
Middels zijn werk probeert hij de ogen van de westerse mens te openen voor de Aborigines. ,,De manier waarop ze naar het land kijken, hun wereldbeeld, hun spirituele verdeling van het landschap. Kunst is de sleutel om dit alles te zien.’’
Aborigines maken prachtige schilderingen. Desert Art is de naam van een kunstbeweging die sinds eind vorige eeuw aan de weg timmert. Het is voor de Aborigines een manier om hun tradities door te geven. De schooldeuren die leden van de groep Warlpiri in hun nederzetting Yuelamu beschilderden met hun eigen droomtijdvoorstellingen, zijn inmiddels verhuisd naar het South Australian Museum. Dit museum gaf ook de opdracht tot het schilderen van een groot doek, dat nu in Leiden te zien is.
Het Rijksmuseum voor Volkenkunde heeft een deel van de basisopstelling tijdelijk naar het depot verbannen om zoveel mogelijk voorwerpen te kunnen laten zien. Het gaat onder meer om boemerangs, speren, didgeridoo’s, maskers, boombastschilderingen en beelden van voorouders.
,,Hier zie je hoe twee werelden vermengen,’’ wijst curator Jones op een masker van metaal. ,,Die zijn gemaakt van oude brandstofblikken en vervolgens beschilderd met Aboriginal-motieven.’’
Speciale aandacht is er voor Daisy Bates, de vrouw die vanaf 1905 bijna vijftig jaar tussen de Aborigines heeft gewoond. Als een Karen Blixen in Afrika, bestudeerde ze hun cultuur door te participeren. Van één ding heeft de journaliste nooit afstand gedaan: haar Victoriaanse outfit. Gehuld in een witte blouse, donkere rok en jas, zwarte kousen en matrozenmuts verpleegde ze de zieken en woonde ze ceremonies bij. Het moet een mooi tafereel zijn geweest.
'Australie, het land en de mensen. Rijksmuseum voor Volkenkunde, Leiden.'
Boemerangs, speren en boombastschilderingen
De tentoonstelling Australië, het land en de mensen toont de de rijke cultuur van de oorspronkelijke bewoners van Australië. Evelien Baks sprak met Aborigines-kenner Philip Jones.
Eindelijk is er belangstelling en waardering voor de Aborigines, de eerste bewoners van Australie.
Aborigines blijken goede voetballers te zijn,’’ zegt Philips Jones. ,,In Australië worden ze nu aanbeden.’’ De curator van het Australian Museum uit Adelaide is een groot kenner van de Aborigines-gemeenschap in zijn land.
Hij is enkele weken in ons land om de tentoonstelling in het Rijksmuseum voor Volkenkunde te helpen opbouwen, en kent de conflicten en de problemen in de grote steden. Zijn boodschap: ,,Het gaat veranderen. Eindelijk is er nu ook belangstelling en waardering voor de oude geschiedenis van de eerste bewoners van het continent.’’
De tentoonstelling ’Australië, het land en de mensen’, die vanmiddag wordt geopend door staatssecretaris Medy van der Laan, draait vooral om de oorspronkelijke bewoners. Philip Jones heeft historisch materiaal meegenomen als aanvulling op de collectie van het Leidse museum. Ook is voor deze expositie een beroep gedaan op het Aboriginal Art Museum in Utrecht en het Nijmeegs Volkenkundig Museum. ,,Misschien dat er een handjevol Aborigines in Nederland woont, maar jullie hebben best veel om te laten zien,’’ meent Jones.
Aborigines zetten al tijdens de laatste ijstijd – zo’n 50.000 jaar geleden – vanuit Azië koers naar Australië. Op gammele vlotten maakten ze vanaf Indonesië de oversteek. In dat immense land ontstond een mozaïek van ruim 250 groepen, die 250 verschillende talen spraken. Iedere kreek kreeg een naam, iedere vierkante centimeter een betekenis.
Tot de Europeanen het land ontdekten. Volgend jaar is dat precies 400 jaar geleden. Het VOC-schip De Duyfken bereikte toen de noordkust van Australië. In de eeuwen daarop werd het land van de Aborigines, waarmee ze via hun voorouders zo sterk verbonden waren, geëxploiteerd door vreemdelingen. ,,Hun land raakten ze kwijt aan de Europeanen. Ze werden verdrongen naar randgebieden. Er is veel geweld geweest in hun historie, evenals vele conflicten,’’ zegt Philip Jones. ,,Je moet het zien als een koloniale situatie met alles wat daarbij hoort.’’
Europese Australiërs gaan volgens de curator van het Adelaide Museum nu pas inzien wat zich allemaal heeft afgespeeld in de afgelopen eeuwen. ,,Ze gaan de geschiedenis door de ogen van de Aborigines zien,’’ zegt hij. ,,Dat is belangrijk voor de toekomst.’’
Middels zijn werk probeert hij de ogen van de westerse mens te openen voor de Aborigines. ,,De manier waarop ze naar het land kijken, hun wereldbeeld, hun spirituele verdeling van het landschap. Kunst is de sleutel om dit alles te zien.’’
Aborigines maken prachtige schilderingen. Desert Art is de naam van een kunstbeweging die sinds eind vorige eeuw aan de weg timmert. Het is voor de Aborigines een manier om hun tradities door te geven. De schooldeuren die leden van de groep Warlpiri in hun nederzetting Yuelamu beschilderden met hun eigen droomtijdvoorstellingen, zijn inmiddels verhuisd naar het South Australian Museum. Dit museum gaf ook de opdracht tot het schilderen van een groot doek, dat nu in Leiden te zien is.
Het Rijksmuseum voor Volkenkunde heeft een deel van de basisopstelling tijdelijk naar het depot verbannen om zoveel mogelijk voorwerpen te kunnen laten zien. Het gaat onder meer om boemerangs, speren, didgeridoo’s, maskers, boombastschilderingen en beelden van voorouders.
,,Hier zie je hoe twee werelden vermengen,’’ wijst curator Jones op een masker van metaal. ,,Die zijn gemaakt van oude brandstofblikken en vervolgens beschilderd met Aboriginal-motieven.’’
Speciale aandacht is er voor Daisy Bates, de vrouw die vanaf 1905 bijna vijftig jaar tussen de Aborigines heeft gewoond. Als een Karen Blixen in Afrika, bestudeerde ze hun cultuur door te participeren. Van één ding heeft de journaliste nooit afstand gedaan: haar Victoriaanse outfit. Gehuld in een witte blouse, donkere rok en jas, zwarte kousen en matrozenmuts verpleegde ze de zieken en woonde ze ceremonies bij. Het moet een mooi tafereel zijn geweest.
'Australie, het land en de mensen. Rijksmuseum voor Volkenkunde, Leiden.'
. (als het aan haar ligt, gaan we morgen nog een keer.)